آنکولوژی و سرطان، اگرچه یک نام ترسناک است، ولی در سال‌های اخیر تعداد زیادی از انواع سرطان‌ها بخشی از هویت ترسناک خود را از دست داده و تنها به یک مرحله سخت گذرا در زندگی تبدیل شده‌اند. سرطان‌شناسی یا آنکولوژی، دانشی است که پدید آمده تا مهار این بیماری را در دست بگیرد. نکته خوب ماجرا اینجاست که کسی که به انواع سرطان مبتلا می‌شود، نه با یک پزشک آنکولوژیست، بلکه با تیم پزشکان درمان‌گر سروکار دارد و این خرد جمعی پزشکان است که می‌تواند بهترین نتیجه ممکن از درمان را برای بیمار به ارمغان بیاورد.
مسیر درمان را راحت انتخاب کنید
کسی که به سرطان مبتلا می‌شود، باید در کلیه تصمیم‌های حساس درمان از هم‌فکری نزدیکان و عزیزان خود، به‌ویژه یک فرد معتمد آشنا به آنکولوژی و سیستم درمان برخوردار باشد. شاید بیمار در آغاز برای انتخاب پزشک و بیمارستان خود تردیدهایی داشته باشد. زیرا گمان می‌کند که این انتخاب مسیر سرنوشت او را تعیین می‌کند. ولی با یک راهنمای مختصر می‌توان مسیر انتخاب را برای بیمار روشن کرد.
- کشوری را انتخاب کنید که درمان آنکولوژی در آن بر پایه آخرین مطالعات و پژوهش‌های پزشکی باشد و پژوهشکده‌های آنکولوژی در آن کشور فعال باشند.
- در آن کشور، یکی از شهرهای قطب درمان و پزشکی را انتخاب کنید. زیرا تجهیزات درمانی و امکانات دارویی آنکولوژی آن به‌روز و در دسترس است.
- در آن شهر، یکی از بیمارستان‌های تخصصی دارای درجه عالی و درجه یک را انتخاب کنید که کلینیک آنکولوژی داشته باشد.
- برای کاهش فشار و نگرانی، پیگیری فرایند درمان و سفر خود را به کارشناسان و شرکت‌های رسمی این حوزه بسپارید. شما در فرایند درمان به آرامش و رسیدگی نیاز دارید.
ایران، از تولید دانش آنکولوژی تا درمان‌های موفق
ایران از کشورهایی است که مراکز مطالعاتی آنکولوژی فوق‌تخصصی بسیاری در شهرهای بزرگ آن فعال هستند و هر پژوهشکده پیرامون یک گروه از سرطان‌ها به مطالعه و تولید دانش مشغول است. در مسیر انتخاب نیز چنانچه به این سه مورد توجه داشته باشید، بدون نگرانی و وسواس بیشتر می‌توانید خود را به تیم تخصصی آنکولوژی بیمارستان بسپارید. زیرا:
- این بیمارستان‌ها از یک پروتکل ثابت برای درمان بیمار پیروی می‌کنند.
- یک تیم از متخصصان شامل جراح، آنکولوژیست یا سرطان‌شناس، پزشک هسته‌ای، متخصص قلب، پاتولوژیست و هر متخصص دیگری که بیمار به آن نیاز داشته باشد، درمان را راهبری می‌کنند.
بیشترین آمار سرطان در کشورهای درحال توسعه
مطالعات آنکولوژی نشان می‌دهد که فراوانی انواع سرطان در کشورهای توسعه‌یافته، درحال توسعه و توسعه‌نیافته متفاوت است. ولی در همه کشورها سرطان‌های پروستات، معده و ریه در مردان بیشترین فراوانی را دارند. در زنان نیز سرطان‌های پستان، کلیه سرطان‌های دستگاه تناسلی و ریه آمار بالاتری دارند. سرطان در کودکان نیز رشد فزاینده داشته و آمار سرطان خون و مغز استخوان در کودکان بالاتر و البته موفقیت درمان نیز بالاتر است.
اگرچه نمی‌توان از سرطان به نیکی یاد کرد، ولی اگر سرطان‌های پروستات و پستان بالاترین آمار ابتلا را دارند، جای خوشبختی است که ضریب موفقیت در درمان آن‌ها بسیار بالا و نزدیک به قطعی است.
فرایند درمان با چند آنکولوژیست طی می‌شود؟
دانش آنکولوژی برای درمان بیمار به دیگر حوزه‌های تخصصی مانند آنکولوژی پزشکی، آنکولوژی پرتو، جراحی، پزشکی هسته‌ای، رادیولوژی، بیوشیمی، پاتولوژی و ژنتیک نیاز دارد. اما سه گروه جراحی، پزشکی و پرتودرمانی، گروه‌های اصلی آنکولوژی هستند.
- آنکولوژی پزشکی، سرطان را با دارو مانند شیمی‌درمانی، درمان‌های هدفمند، ایمونوتراپی و هورمون‌درمانی معالجه می‌کند. برای بسیاری از افراد، آنکولوژیست پزشکی نفر اول درمان است و مراقبت‌های دریافتی از سایر پزشکان و متخصصان را هماهنگ می‌کند.
- آنکولوژی جراحی، دانش جراحی توده‌های سرطانی است. مثلا جراحی توده ریه غالبا توسط جراحان قفسه سینه، جراحی توده پستانی توسط جراح عمومی یا فلوشیپ پستان و جراحی پروستات توسط ارولوژیست انجام می‌شود. جراحان پلاستیک به بازسازی ظاهر و عضو از دست رفته کمک می‌کنند.
- آنکولوژی رادیوتراپی بیمار را با کمک اشعه و پرتو درمان می‌کند. امروز دانش پرتودرمانی در درمان سرطان بسیار قوی و پیشرو است. پرتودرمانی با ابزارها و سیستم‌های بسیار پیشرفته در متن درمان قرار گرفته‌اند.
با رشد دانش پزشکی، به‌ویژه در شاخه آنکولوژی، امروز شاهد تخصص‌های دقیق‌تر مانند آنکولوژی کودکان، هماتولوژی‌آنکولوژی، کاردیوآنکولوژی و عصب‌شناسی‌آنکولوژی برای انجام درمان‌های دقیق‌تر هستیم.
پرتودرمانی نوین و درمان تلفیقی، راز ضریب موفقیت
درمان سرطان برای کلیه مبتلایان از یک فرایند کلی پیروی می‌کند ولی بی‌شک برای هر بیماری و هر بیمار، جزییات آن متفاوت است. درمان توده سرطانی به سه روش کلی و مکمل درمان می‌شود.
- جراحی برای برداشتن توده یا بخشی از آن. غالبا جراحی اولین گام درمان است ولی در مواردی تیم درمان تصمیم می‌گیرند که ابتدا و برای کوچک کردن اندازه توده، شیمی‌درمانی انجام شود.
- دوز شیمی‌درمانی با توجه به شدت بیماری تعیین می‌شود. غالبا شیمی‌درمانی گام دوم درمان است که پس از جراحی انجام می‌شود. ولی در مواردی برای کاهش حجم توده شیمی‌درمانی پیش از جراحی انجام می‌شود. با اینحال شیمی‌درمانی پس از جراحی حذف نمی‌شود ولی دوز آن کاهش می‌یابد.
- پرتودرمانی که امروز در صدر توجه برای درمان سرطان است. پرتودرمانی‌های نوین دارای بیشترین اثر و کمترین عارضه هستند. دانش پرتودرمانی به سرعت رو به پیشرفت است و سیستم‌ها و تکنیک‌های جدیدی به آن اضافه می‌شوند. توموتراپی، پروتون‌تراپی، سایبرنایف و گامانایف سیستم‌های نوین و بسیار دقیق درمان با پرتو برای بیماران سرطانی هستند.
- درمان‌های تلفیقی کاربرد همزمان جراحی با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی است. در مواردی تیم پزشکی تصمیم می‌گیرد که حین جراحی از پرتودرمانی مستقیم یا شیمی‌درمانی مستقیم برای اثر بهتر جراحی و از بین رفتن کامل سلول‌های سرطانی استفاده شود. این موارد بیمار را از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی پس از جراحی بی‌نیاز نمی‌کند ولی دوز آن را کاهش می‌دهد.
- پیوند سلول‌های بنیادی یا پیوند مغز استخوان یکی از مهم‌ترین روش‌های درمان سرطان خون است. این روش به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان در مقایسه با روش‌های سنتی ضریب موفقیت بالایی دارد.
درمان سرطان نتیجه کار گروهی پزشکان است
افراد درگیر سرطان در ایران توسط یک تیم پزشکی و با تکیه بر دانش جمعی تحت درمان قرار می‌گیرند. اکنون درمان چندرشته‌ای بسیار مورد توجه قرار گرفته و پزشکان برای طراحی یک برنامه درمانی جامع با هم همکاری دارند تا هر عضو درباره نقش و نظر دیگری آگاه شود. بنابراین تیم پزشکی می‌تواند به‌جای تنها تصمیم گرفتن در درمان، یک تصویر بزرگ‌تر روشن‌تر از درمان و آینده بیمار ببیند. علاوه بر آن در سال‌های اخیر پزشکان با روش‌های ابداعی مانند همزمانی پرتودرمانی با جراحی یا شیمی‌درمانی با جراحی، گام بلندی در موفقیت درمان سرطان برداشته‌اند. روش‌هایی که مدت‌ها است در ایران استفاده می‌شود.
